نقد و انتقاد نسبت به پیامبر و ائمه معنا ندارد | در بیان مسائل دین نباید ملاحظه اشخاص را کرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه طهار(ع) در درس خارج اصول خود با اشاره به برخی اظهارات نادرست درباره نقد پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) گفت: این روزها در كلمات رییس جمهور سخنی به این مضمون مطرح و منتشر شده كه همه ما قابل نقد هستیم و باید انتقاد شویم. مع الأسف این تعبیر را نسبت به معصومین(ع) توسعه و سرایت داده‌اند و باز تأسف بیشتر اینكه نسبت به وجود مبارك پیامبر اكرم(ص)، آن هم با استدلال به روایات این معنا را مطرح كرده‌اند.
وی افزود: در اینكه مقصود اصلی ایشان چیست مطلبی نداریم. ممكن است مقصود اصل معنای دیگری باشد اما ظاهر کلام ایشان مطلبی کاملاً باطل و ناصحیح است؛ مسأله عصمت انبیا که بالاترین درجه آن متعلق به پیامبر اكرم(ص) است و همچنین عصمت ائمه معصومین(ع) با آیات متعدد از قرآن كریم استفاده و اثبات می‌شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به آیه «أَطیعُوا اللهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُم» اظهار داشت: به تصریح مفسران شیعه و سنی همانگونه كه وجوب اطاعت خدای تبارك و تعالی مطلق است، وجوب اطاعت رسول و اطاعت اولوا الامر مطلق است.
وی ادامه داد: كسی كه وجوب اطاعت مطلقه دارد، بالضروره باید معصوم از خطا و گناه باشد، نمی‌شود بگوییم فقط دلیل داریم كه این بزرگواران گناه نكردند بلکه باید از هر دو جهت یعنی خطا و گناه معصوم باشند.
آیت الله فاضل لنکرانی با بیان این که شیعه اولوالامر را ائمه معصومین(ع) می‌داند که مصادیق آن محدود و معین است، ابراز داشت: ما با صراحت می‌گوییم ائمه، معصوم هستند و این یك مسأله قرآنی خیلی روشن است؛ به همان ملاكی كه درباره خدای تبارك و تعالی، مسأله نقد متصور نیست، اگر گفته شود خدا را می توان نقد كرد، آن خدا دیگر خدا نیست، به ملاك اینكه پیامبر و ائمه(ع) حجت الهی هستند و لزوم اطاعت مطلقه دارند قابل نقد نیستند.
وی عنوان کرد: انتقاد در جایی است كه امکان خطا و اشتباه وجود داشته باشد که درباره اهل بیت طاهرین(ع) حتی تصور خطا، اشتباه است؛ بنابراین از نظر مبانی اعتقادی شیعه، نقد و انتقاد نسبت به ائمه(ع) معنا ندارد، اگر نقد شود دیگر امام و حجت خداوند نیست و لزوم اطاعت مطلقه ندارد چون منتقد در مقام نقد می‌خواهد می‌گوید شما اشتباه می‌كنی و من نباید در این مطلب از تو اطاعت كنم، آنگاه اطاعت مطلقه امام از بین می‌رود.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: جناب رییس جمهور در صحبت‌هایشان به این جمله استشهاد كرده كه گاهی اوقات پیامبر مطلبی را می‌فرمود بعد اصحاب سؤال می‌كردند «أمِن الله أم من رسوله»؟ اگر پیامبر می‌فرمودند از جانب خداست اینها دیگر اجازه نقد به خودشان نمی‌دادند، اما اگر پیامبر می‌فرمودند از جانب خود من هست، شاید كه اجازه نقد داشتند، پس پیامبر اجازه نقد به خودشان می‌داده است.
وی اضافه کرد: چنین کلامی از رییس جمهور خیلی تعجب‌آور است، بالأخره ایشان هم در همین حوزه درس خوانده است و پای درس بزرگان هم بوده و خوش استعداد هم هست اما مایه تعجب است كه چطور این استدلال باطل را بیان می‌كند؟
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: وقتی به تاریخ و روایات مراجعه می کنیم قضیه «أمن الله أم من رسوله»، فقط یك جا مطرح شده، هیچ جای تاریخ پیامبر نداریم كه پیامبر مطلبی را فرموده باشند و بعد اصحاب این سؤال را كرده باشند، فقط در روز غدیر خم بعد از اینكه ولایت امیرالمؤمنین(ع) را اعلام كردند به اصحاب فرمودند «سَلِّمُوا عَلَى عَلِیٍّ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِین»، تكلیفی بر عهده آنها قرار داد كه به علی بن ابیطالب بگویید «السلام علیك یا امیرالمؤمنین»؛ این مطلب برای خلیفه اول و دوم و جمعی دیگر سنگین بود كه به علی بن ابیطالب بگویند «السلام علیك یا امیرالمؤمنین»، لذا این سؤال را مطرح كردند.
وی افزود: البته از طرح این سؤال استفاده نمی‌شود كه می‌خواستند مخالفت كنند، ممكن است توجیه این باشد اگر از ناحیه خداست اهتمام بیشتری داشته باشند و سؤال برای اهمیت موضوع بوده، جوابی هم كه پیامبر دادند خیلی عجیب است که فرمودند «من الله و من رسوله»، یعنی از مواردی است كه فرض الله و فرض النبی است و تکلیفی دو قبضه به شمار می رود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: این سؤال از این جهت بوده و الا از كجا استفاده می‌شود اگر پیامبر مطلبی می‌فرمود، آنها بگویند ما بنشینیم با شما بحث كنیم ببینیم چرا؟ اصلاً چنین چیزی نبوده چرا که وقتی افرادی شخصی را به عنوان نبی و رسول خاتم و به عنوان پیامبر قطعی و مسلم می‌دانستند، در مقام نقد او بر نمی‌آمدند.
وی ادامه داد: البته افرادی پیامبری پیامبر را قبول نداشتند، لذا خیلی مطالب بالاتر از این را هم گفته‌اند، ولی مؤمنان هیچ وقت در طول تاریخ در مقام نقد پیامبر اسلام(ص) یا نقد ائمه طاهرین(ع) برنیامده‌اند؛ البته سؤال و مشورت بوده و پیامبر مجال می‌دادند افراد عقول خودشان را به میدان بیاورند، امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمود اگر موضوع حقی به ذهنتان می‌رسد آن را بیان كنید؛ به هرحال ائمه ما میدان را باز می‌گذاشتند تا افراد اظهار نظر كنند، اما این به معنای گشودن باب انتقاد بر آنان نبوده است.
آیت الله فاضل لنکرانی ابراز داشت: متأسفانه چند وقت پیش از فرازهایی از خطبه 92 امیرالمؤمنین(ع) استفاده کردند که رأی مردم در امامت و خلافت ائمه(ع) دخالت دارد، در حالی كه اینطور نیست؛ حضرت فرمود من اگر حاكم شوم، فكر نكنید مثل خلفای گذشته عمل می‌كنم، خلفای گذشته در بسیاری از موارد، معیارشان قرآن و سنت پیامبر نبود، خودشان هم می‌گفتند ما در بعضی از جاها به غیر قرآن و سنت عمل می‌كنیم.
وی عنوان کرد: امیرمؤمنان فرمود خلفای گذشته برای تحكیم موقعیت خود، افراد غیر صالح را می‌آوردند و حاكم می‌كردند من این كارها را نمی‌كنم و گوش به حرف كسی نمی‌دهم و طبق آنچه می‌دانم عمل خواهم کرد؛ خود همین کلام رد بر این است كه كسی بخواهد حضرت را نقد كند، چون می‌فرماید من خودم ملاك هستم.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: حضرت در ادامه می فرماید اگر مرا رها کرده و اطاعت از من نکردید که وظیفه اولیه شماست، موضوع منتفی می‌شود. وقتی هم امیرالمؤمنین به امامت پذیرفته نشود، دیگران از جهت ناحق بودن فرقی نمی‌كنند، همه‌شان ناحق می‌شوند. منتهی در این ناحق بودن هر كسی را اكثر مردم انتخاب كردند، حضرت می‌فرماید من هم صدای انتخاب شما را می‌‌شنوم، ولی این به معنای اقتدا نیست، حضرت نفرمودند هر كسی شما انتخاب كردید، من هم آن را قبول دارم بلکه از عبارت برمی‌آید شاید هم اگر حرف ناحساب بزند گوش نكنم.
وی با تأکید بر این که در بیان مسائل دین، نباید ملاحظه اشخاص و افراد را کنیم، اضافه کرد: باید بینی و بین الله عمل کنیم و همین‌طور نباید در اینگونه قضایا به فكر زمین زدن کسی باشیم. اگر این باشد كه اشكال به خود ما هزاران برابر بالاتر وارد است.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان این که مادامی كه یك دولتی مورد تأیید رهبری و همه مراكز قانونی نظام است، باید در همین مسیر عمل كنیم، گفت: چنانچه کسی به این فكر باشد كه آن را زمین بزند و تخطئه كند، برخلاف مبانی رهبری نظام است، ولی از عملکرد مسؤولان و گفتارشان می‌توان انتقاد کرد.
وی افزود: اگر در مسائل اقتصادی انتقاد داریم باید انتقاد صریح كنیم و اگر كم‌كاری وجود دارد صریح بگوییم اما نباید در این انتقادات اهداف سیاسی و جناحی دنبال شود. به ویژه در مسائل اعتقادی، حرف دین باید از حوزه خالصانه بیرون برود، تا افراد نگویند فلان فرد چون مخالف یا موافق این مسؤول است، این حرف را می‌زند؛ ما حتی زمانی كه می‌خواهیم فرد یا سخنی را تأیید كنیم، به عنوان دین تأیید كنیم، تا جایگاه رفیع روحانیت محفوظ بماند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار داشت: من اگر بگویم چون قرآن، روایات و ادله فلان مطلب را می‌گوید، من هم این حرف را محکم می‌زنم، كسی كه خلافش را می‌گوید در جناح من باشد یا نباشد می پذیرد، ما اصلاً نباید خود را داخل در جناح‌ها قرار دهیم، تا وقتی این اشكال به گوش آن مسؤول رسید، بگوید قبول دارم این ادله‌اش روشن است و حرفش را عوض كند.
وی ادامه داد: ما باید از حوزه به گونه ای حرف بزنیم كه وقتی به گوش افراد رسید بگویند یك عالم، یك مدرس، یك استاد حوزه، آن هم به جهت دفاع از شیعه می‌خواهد این فكر باطل در ذهن دانشجویان ایجاد مشکل نکند، به من خبر دادند فردی در فضای مجازی گفته دلالت قرآن فقط نسبت به عصمت از گناه است و انبیاء و ائمه(ع)، عصمت از خطا ندارند. این حرف تزلزل در افكار اعتقادی مردم ایجاد می‌كند، ما وظیفه داریم کلام دین را برای مردم بیان کنیم، امیدواریم كه این مطلب به گوش افراد برسد و مطلب را اصلاح كنند./1323/پ۲۰۲/ق